“Pravy čałavieka - Heta Baza”
Aśvietnicka - adukacyjnaja kampanija ”Pravy čałavieka — Heta Baza” nakiravana na vyrašeńnie prablemy niedachopu bazavych viedaŭ pa temie pravoŭ čałavieka siarod biełaruskaj moładzi.
My abapiralisia na:
-
daśledavańnie «Pravy čałavieka i pravaabarončaja dziejnaść u hramadzkim mierkavańni nasielnictva Biełarusi»
-
Dakład ab vykanańni pravoŭ čałavieka za 2021 hod
-
pracu j vysnovy Biełaruskaha Chielsinkskaha Kamiteta (BChK)
-
statystyčnyja dadzienyja j vysnovy pravaabarončaha centru “Viasna”.
Asnoŭnyja vytrymki z daśledavańnia «Права человека и правозащитная деятельность в общественном мнении населения Беларуси», 12.2016, Freedom House.
63%*
nasielnictva ličać, što Kanstytucyja źjaŭlajecca asnoŭnym dakumentam, jaki zamacoŭvaje pravy čałavieka. Tolki dla 26,2% takim dakumentam źjaŭlajecca Ŭsieahulnaja deklaracyja pravoŭ čałavieka.
“Charaktar ujaŭleńniaŭ ab pravach čałavieka dastatkova razmyty і supiarečlivy. Tak, da charaktarystyk pravoŭ čałavieka adnosiacca ŭjaŭleńni ab zakonapasłuchmianaści, pryjarytet addajecca nacyjanalnym pravavym dakumentam jak krynicy pravoŭ čałavieka, siarod subjektaŭ abarony pravoŭ čałavieka daminujuć dziaržaŭnyja orhany, a pravaabarončaja dziejnaść časta źmiešvajecca ź dziejnaściu pravaachoŭnych orhanaŭ”.
15%*
nasielnictva ličać, što niepaŭnaletnija nie majuć pravoŭ čałavieka j nabyvajuć ich tolki pa dasiahnieńni 16-hadovaha ŭzrostu.
respandentaŭ padzialajuć mierkavańnie ab tym, što adny hrupy hramadzianaŭ pavinny mieć bolš pravoŭ, čym inšyja.
11%*
biełarusaŭ nie atrymlivali nijakaj infarmacyi ab dziejnaści pravaabarončych arhanizacyj.
Staŭleńnie nasielnictva da parušeńnia svaich pravoŭ ci pravoŭ inšych śviedčyć ab nizkim patencyjale aktyŭnych hramadzianskich dziejańniaŭ pa abaronie pravoŭ čałavieka.
62%*
Apytańnie j fokus-hrupavaje daśledavańnie:
45%
respandentaŭ ničoha nie rabili dla abarony svaich pravoŭ, kali ich pravy parušalisia.
62%
apytanych ničoha nie rabili dla abarony svaich pravoŭ, bo nia vieryli, što heta dapamoža.
respandentaŭ bajalisia adstojvać svaje pravy.
12%
respandentaŭ nia viedali, kudy j jak źviarnucca pa dapamohu (jakija formy zapoŭnić, na čyjo imia napisać zajavu)
8%
63,8% respandentaŭ (ahulny pakazčyk pa fokus-hrupach) adznačyli, što nia viedajuć, kudy źviartacca ŭ vypadku parušeńnia pravoŭ čałavieka. Ab isnavańni niezaležnych abjadnańniaŭ abarony i abarony pravoŭ čałavieka (pravaabaroncaŭ) u Biełarusi čuli 14,5% apytanych. Amal piataja častka (19,7%) respandentaŭ uvohule nia viedajuć nivodnaj pravaabarončaj arhanizacyi, a 29,3% zhadvajuć «Mižnarodny centar pa pravach čałavieka i hramadzianina», jakoha nie isnuje ŭ pryncypie».
Zychodziačy z daśledavańnia, možna zrabić vysnovu, što bolšaja častka nasielnictva maje niapeŭnyja ŭjaŭleńni ab pravach čałavieka, nizkuju daśviedčanaść ab pravaabarončych arhanizacyjach i nizki ŭzrovień aktyŭnaści ŭ abaronie svaich pravoŭ. Tolki nievialikaja častka viedaje ab pravach, prapisanych u Kanstytucyi i Usieahulnaj deklaracyi pravoŭ čałavieka. Bolšaść biełarusaŭ_ak nie atrymlivali infarmacyi j mała viedajuć pra dziejnaść pravaabarončych arhanizacyj.
Dakład ab vykanańni pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi za 2021 hod, składzieny dziaržaŭnym departamentam ZŠA źjaŭlajecca bolš novym. Jon naŭprost, ci ŭskosna z pryčyny paharšeńnia sytuacyi z pravami čałavieka ŭ krainie ŭ cełym, paćviardžaje vysnovy dakłada 2016-ha hodu, pradstaŭlenaha vyšej.
Pa dadzienych pravaabarončaha centru “Viasna” sytuacyja taksama ŭskładniena palityčnymi represyjami, jakija pravodziacca ŭ atmasfery masavaha złoŭžyvańnia paŭnamoctvami, parušeńnia nacyjanalnaha i mižnarodnaha zakanadaŭstva, a taksama elementarnych pravoŭ čałavieka z boku dziaržaŭnych instytutaŭ, asabliva orhanaŭ MUS i sudovaj systemy.
Nehatyŭnyja tendencyi ŭ halinie pravoŭ čałavieka paćviardžaje i Biełaruski Chielsinkski Kamitet. Jon pryvodzić ahulnuju acenku sytuacyi z pravami čałavieka i pa troch katehoryjach aceńvaje peŭnyja pravy i ich kampanenty. Nacyjanalny indeks pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi ŭ 2021 hodzie skłaŭ 2.8 bała z 10.
Bolš za toje, isnuje infarmacyjny vakuum i “tabu” na temu pravoŭ čałavieka ŭ hramadztvie, stvorany ciapierašnim palityčnym režymam u Biełarusi.
Takim čynam, bolšaja častka moładzi maje niedastatkova bazavych viedaŭ pa temie pravoŭ čałavieka. Drenna razumieje, što heta takoje j navošta heta treba, jak abaranić siabie i jakaja arhanizacyja moža dapamahčy z hetym. Znachodziačysia ŭ kryzysnych umovach, z pryčyny adsutnaści infarmacyi moža ŭźnikać pačućcio biezdapamožnaści, što pryvodzić da ahulnaj pasyŭnaści hramadzianina ŭ hramadzkim i palityčnym udziele.
Prablemnaja sytuacyja, nad jakoj naša kamanda budzie pracavać u ramkach kampanii, taksama źviazana z hiendernaj niaroŭnaściu i niedastatkovaj sacyjalnaj inkluziŭnaściu ŭ Biełarusi.
My znajšli matyvacyju i byli natchnionyja filmam «Играй как девчонка» Jahora Kaleśnika. Hetaja praca raskazvaje historyju žanočaha futboła ŭ Biełarusi, apisvaje vykliki, ciažkaści i dyskryminacyju, ź jakimi sutykajucca jaho hieraini.
Biełaruskaje hramadztva, i asabliva moładź, rehularna sutykajecca z roznymi aspektami pakazanych u filmie prablem, u tym liku nieraŭnapraŭje ŭ dostupie da adukacyi i achovie zdaroŭja, hvałt na padstavie połu, dyskryminacyju na pracoŭnym miescy i stereatypy, jakija pieraškadžajuć poŭnamu ŭdziełu ŭsich hiendernych hrup u hramadztvie.
Adsutnaść dastatkovaj infarmacyi pryvodzić da farmavańnia stereatypaŭ, praduziataści j nierazumieńnia. Dla vyrašeńnia hetaj prablemy nieabchodna pravodzić infarmacyjnyja kampanii, adukacyjnyja imprezy i adkrytyja dyjalohi.
Naša kampanija nakiravana na palapšeńnie isnujučaj sytuacyi.
Hałoŭnaja meta kampanii:
pašyryć bazavyja viedy pa pravam čałavieka siarod moładzi Biełarusi, zmatyvavać moładź raźvivacca ŭ hetaj halinie, spryjać źjaŭleńniu i umacavańniu aktyŭnaj hramadzianskaj pazycyi, kultury demakratyi, aktyvizmu, salidarnaści i uzajemadapamohi.